Ο Ρεπουμπλικάνος στρατηγός που καθοδήγησε την πολιτική ανάσταση του Ντόναλντ Τραμπ το 2024 βοηθά το κύριο κόμμα της αντιπολίτευσης της Αλβανίας να οργανώσει μια απίθανη αναβίωση.
Ο σύμβουλος της προεκλογικής εκστρατείας του Τραμπ και γκουρού των Ρεπουμπλικανών για τις εκλογές, Κρις ΛαΤσιβίτα, υποστηρίζει τώρα το συντηρητικό Δημοκρατικό Κόμμα της Αλβανίας, του οποίου ο ηγέτης Σαλί Μπερίσα ελπίζει στη δική του πολιτική ανάκαμψη μετά τις κατηγορίες για διαφθορά στις εθνικές εκλογές της Κυριακής, οι οποίες είναι εξαιρετικά κρίσιμες.
Με την υποστήριξη της LaCivita, ο Μπερίσα προσπαθεί να ανατρέψει τον Έντι Ράμα, τον ζωγράφο που έγινε σοσιαλιστής βαρέων βαρών και ο οποίος κρατά την Αλβανία σε καθεστώς υποδούλωσης για περισσότερες από δύο δεκαετίες, πρώτα ως δήμαρχος των Τιράνων και στη συνέχεια ως πρωθυπουργός.
Μια νίκη του Μπερίσα θα έφερνε τέλος σε 12 χρόνια διακυβέρνησης από τους Σοσιαλιστές του Ράμα, την οποία οι διεθνείς παρατηρητές έχουν χαρακτηρίσει ως μια περίοδο που χαρακτηρίζεται από αυξημένη κατάληψη κράτους από ένα μόνο κόμμα. Αλλά θα οδηγούσε επίσης σε μια πολιτική δύναμη ανοιχτά ευθυγραμμισμένη με την ατζέντα του Τραμπ σε μια περιοχή που θεωρείται εδώ και καιρό στρατηγικά ευάλωτη στην ρωσική και κινεζική επιρροή.
«Τα τελευταία δύο χρόνια, ο Κρις ΛαΤσιβίτα έχει συμβουλεύσει δύο σημαντικές πολιτικές προσωπικότητες, σε δύο διαφορετικές χώρες… αυτές οι δύο περιπτώσεις είναι ο Ντόναλντ Τραμπ και ο Σαλί Μπερίσα», δήλωσε στο POLITICO ο εκπρόσωπος του Δημοκρατικού Κόμματος, Άλφρεντ Λέλα.
Σύμφωνα με τη Λέλα, οι δύο έχουν «εντυπωσιακά παρόμοια προφίλ… [διώχθηκαν] από κατεστημένα — εγχώρια και διεθνή — που στοχοποιήθηκαν από τα δικαστικά συστήματα των χωρών τους και παρουσιάστηκαν ως επικίνδυνα αουτσάιντερ που πρέπει να εξαλειφθούν από την πολιτική πάση θυσία».
Σε μια εκδήλωση νωρίτερα φέτος, ο LaCivita δήλωσε «με μια ακμάζουσα δημοκρατία και αληθινή φιλία με την Αμερική, μπορούμε να κάνουμε την Αλβανία ξανά σπουδαία», δείχνοντας θετικά σχόλια στο κοινό. Το POLITICO έθεσε μια σειρά ερωτήσεων στον LaCivita σχετικά με το έργο του στην Αλβανία για τον Μπερίσα, αλλά δεν έλαβε απάντηση.
Ο Μπερίσα, σήμερα 80 ετών, θεωρείται ευρέως ως ο πατέρας της αλβανικής δημοκρατίας για τον ρόλο του στο κίνημα διαμαρτυρίας που ανέτρεψε το τελευταίο σκληροπυρηνικό κομμουνιστικό καθεστώς της Ευρώπης το 1992 και για το γεγονός ότι έγινε ο πρώτος δημοκρατικά εκλεγμένος πρόεδρος της χώρας.
Αλλά έγινε στόχος της κυβέρνησης Τζο Μπάιντεν το 2021 για φερόμενη διαφθορά, πυροδοτώντας τρία χρόνια χάους στο Δημοκρατικό Κόμμα της Αλβανίας, κατά τη διάρκεια των οποίων ο Μπερίσα διαγράφηκε από την κοινοβουλευτική ομάδα και τελικά τέθηκε σε κατ’ οίκον περιορισμό ενόψει μιας έρευνας για διαφθορά — προτού ένα δικαστήριο τελικά του παραδώσει τον έλεγχο του κόμματος πίσω το 2024.
Ενώ οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι το κυβερνών Σοσιαλιστικό Κόμμα θα μπορούσε να εξασφαλίσει περίπου το 48% των ψήφων, και οι Δημοκρατικοί υστερούν κατά τουλάχιστον 10 ποσοστιαίες μονάδες, η εισαγωγή της ψήφου της διασποράς για πρώτη φορά και η χαμηλή αξιοπιστία των δημοσκοπήσεων θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε έκπληξη. Το κόμμα που θα κερδίσει την κοινοβουλευτική πλειοψηφία σχηματίζει τη νέα κυβέρνηση και επιλέγει τον πρωθυπουργό.
Αυτό θα αποτελούσε μια εκπληκτική εκλογική αναγέννηση για τον Μπερίσα, έναν άνθρωπο που κάποτε φαινόταν πολιτικά νεκρός και θαμμένος.
Μαύρη λίστα των ΗΠΑ
Μέχρι το 2021, ο Μπερίσα ήταν πρόεδρος, υπηρέτησε δύο θητείες ως πρωθυπουργός και είχε σε μεγάλο βαθμό κάνει πίσω για να αφήσει την επόμενη γενιά να ηγηθεί του Δημοκρατικού Κόμματος.
Στη συνέχεια ήρθε ένα σοκ από το εξωτερικό: Οι ΗΠΑ κήρυξαν αυτόν, την κόρη του και τον γιο του ως ανεπιθύμητα πρόσωπα , με τον τότε υπουργό Εξωτερικών Άντονι Μπλίνκεν να επικαλείται «σημαντική διαφθορά» ως τον λόγο για τον οποίο τους απαγορεύτηκε η είσοδος στη χώρα.
Η κυβέρνηση Μπάιντεν δήλωσε ότι ο Μπερίσα εμπλέκεται στην «υπερχρέωση δημόσιων κεφαλαίων και στην παρέμβαση σε δημόσιες διαδικασίες… προς όφελός του και για να πλουτίσει τους πολιτικούς του συμμάχους και τα μέλη της οικογένειάς του εις βάρος της εμπιστοσύνης του αλβανικού κοινού στους κυβερνητικούς θεσμούς και τους δημόσιους αξιωματούχους».
«Ο κ. Μπερίσα απαίτησε γεγονότα και αποδεικτικά στοιχεία, όπως και αρκετοί βουλευτές των ΗΠΑ, αλλά ο υπουργός Μπλίνκεν δεν παρείχε ποτέ ούτε ένα αποδεικτικό στοιχείο», δήλωσε η Λέλα όταν ρωτήθηκε για τον χαρακτηρισμό.
Η Αλβανία είναι μια έντονα φιλοαμερικανική χώρα και η συμπερίληψη του ιστορικού ηγέτη της κύριας αντιπολίτευσης στη μαύρη λίστα των ΗΠΑ ισοδυναμεί με πολιτική θανατική καταδίκη για το κόμμα στα μάτια πολλών Αλβανών.
Γνωρίστε τον γκουρού που βοήθησε τον Τραμπ να επιστρέψει στον Λευκό Οίκο μετά από μια επιτυχημένη προεκλογική εκστρατεία του 2024, στην οποία ο αντικομφορμιστής Ρεπουμπλικάνος κέρδισε και τις επτά αμφίρροπες πολιτείες στις ΗΠΑ.
«Ο LaCivita έχει δηλώσει δημόσια ότι η θέση του Μπερίσα δεν τον αποθάρρυνε — τον ενέπνευσε. Συμμετείχε σε μια δύσκολη εκστρατεία, για ένα κόμμα που προσπαθούσε να ανοικοδομηθεί αφού είχε φτάσει στα πρόθυρα της πολιτικής εκτέλεσης», είπε η Λέλα.
Ο Μπερίσα — καρδιολόγος στην εκπαίδευση, ο οποίος συνδυάζει μια πνευματική όψη με έντονη, μαχητική πολιτική — δήλωσε ότι η εγχώρια έρευνα για τη διαφθορά, στην οποία απαγγέλθηκαν κατηγορίες μετά την ονομασία του στις ΗΠΑ και τον κατ’ οίκον περιορισμό του, ήταν μια πολιτικά υποκινούμενη επίθεση.
Ξεκίνησε ένα κίνημα διαμαρτυρίας, με τους διαδηλωτές να βάζουν φωτιά σε ελαστικά έξω από το δημαρχείο των Τιράνων, να καίνε καρέκλες του κοινοβουλίου και να πυρπολούν ομοιώματα ηγετών του κυβερνώντος κόμματος.
Περιορισμένος στο διαμέρισμά του στο κέντρο των Τιράνων, ο Μπερίσα είχε ανεβάσει ένα μικρόφωνο στον όγδοο όροφο της πολυκατοικίας του και απευθυνόταν στα πλήθη από το παράθυρο, κάνοντας τακτικές εμφανίσεις μέχρι που αφέθηκε ελεύθερος από κατ’ οίκον περιορισμό τον Νοέμβριο του 2024.
Όλοι φλερτάρουν τον Τραμπ
Ο Ράμα, ο οποίος βρίσκεται στην εξουσία από το 2013, έχει εργαστεί σκληρά για να κερδίσει τη Δύση — από το να εμφανίζεται στις συναντήσεις των Βρυξελλών με φόρμες και αθλητικά παπούτσια, μέχρι το να φέρεται στους τσιγκούνηδες Ευρωκράτες σαν να ήταν βασιλιάδες σε λαμπερά συνέδρια που διοργανώνονταν στα Τίρανα.
Χαρισματικός και συχνά σκόπιμα υπερβολικός, έχει εργαστεί σκληρά για να γίνει ο αγαπημένος Αλβανός της Δύσης.
Και αυτός, επίσης, ζήτησε τη βοήθεια υψηλών δημοσιοτήτων Δυτικών συμβούλων, προσλαμβάνοντας τον στρατηγό του Εργατικού κόμματος Άλαστερ Κάμπελ το 2012 για να τον βοηθήσει να επιτύχει αυτό που κατέληξε σε μια σαρωτική νίκη στις εκλογές του 2013. Ο πρώην Βρετανός πρωθυπουργός Τόνι Μπλερ αργότερα συμμετείχε επίσης στην παροχή συμβουλών στον Ράμα.
Και οι Δημοκρατικοί δεν είναι οι μόνοι που φλερτάρουν με τον στενό κύκλο του Τραμπ.
Σε συνέντευξή του τον Απρίλιο, ο Ράμα δήλωσε στο Bloomberg ότι θεωρεί τον Τραμπ «καλό για όλους», δηλώνοντας ότι «ο Θεός έσωσε τον Τραμπ» μετά την απόπειρα δολοφονίας του Ιουλίου 2024 κατά τη διάρκεια της προεκλογικής εκστρατείας στις ΗΠΑ «όχι μόνο για να κάνει την Αμερική ξανά μεγάλη… [αλλά] και για να κάνει την Ευρώπη να ξυπνήσει και να συνέλθει».
Ο Ράμα παρέδωσε επίσης ένα από τα πιο επικερδή αναπτυξιακά έργα στη σύγχρονη ιστορία της χώρας στον γαμπρό του Τραμπ, Τζάρεντ Κούσνερ, συμπεριλαμβανομένης μιας 99ετούς μίσθωσης στο νησί Σάζαν – μια εγκαταλελειμμένη πρώην στρατιωτική βάση πληροφοριών στα ανοικτά των λαμπερών νότιων ακτών της Αλβανίας – και μιας γης στο δέλτα του ποταμού Αώου.
φιλοδοξίες της ΕΕ
Οι έντονες πολιτικές ανταλλαγές μεταξύ των Δημοκρατικών του Μπερίσα και των Σοσιαλιστών του Ράμα κινδυνεύουν να παρεμποδίσουν τις φιλοδοξίες ένταξης της Αλβανίας στην ΕΕ, το πιο σημαντικό ζήτημα για τους ψηφοφόρους.
«Η συγκρουσιακή τους προσέγγιση είναι αυτή που εμπόδισε τη χώρα να προχωρήσει στο μέγιστο των δυνατοτήτων της και να ακολουθήσει την πορεία της προς την ΕΕ», δήλωσε η Βαλμπόνα Ζενέλι, μέλος του Ατλαντικού Συμβουλίου.
«Χρειαζόμαστε ένα νέο κύμα ηγετών και κομμάτων, και ένα διάλειμμα από την ψήφο για τον αρχηγό του κόμματος έναντι της ψήφου για πολιτικές πλατφόρμες και πολιτικές», συνέχισε.
Σε αντίθεση με τους περισσότερους βαλκανικούς γείτονές της, οι οποίοι εξακολουθούν να εμπλέκονται σε δυσεπίλυτες διαμάχες που προκύπτουν από τους πολέμους διάλυσης της Γιουγκοσλαβίας της δεκαετίας του 1990, η Αλβανία αντιμετωπίζει ελάχιστη έως καθόλου περιφερειακή ή διεθνή αντίθεση στο να γίνει μέλος της ΕΕ – και έχει σε μεγάλο βαθμό λειτουργήσει ως σταθεροποιητικός παράγοντας στην περιοχή.
Αυτή τη στιγμή θεωρείται ως το φαβορί για την ένταξη στην ΕΕ μαζί με το βόρειο γείτονά της, το Μαυροβούνιο, με τον Ράμα να δεσμεύεται να εξασφαλίσει την ένταξη έως το 2030, στο πλαίσιο της αίτησής του προς τους ψηφοφόρους ενόψει των εκλογών της Κυριακής.
«Αυτό είναι που με ανησυχεί περισσότερο — μετά τις εκλογές, το αν οι διαιρέσεις στη χώρα θα συνεχίσουν να επιβραδύνουν την πρόοδο των μεταρρυθμίσεων και τις πρωτοβουλίες που θα μπορούσαν τελικά να την βγάλουν από αυτή τη δεκαετή μεταβατική διαδικασία μετάβασης μετά το κομμουνισμό», δήλωσε ο Ζενέλι
