Στόχος είναι να προκληθεί ενεργειακή κρίση και να πυροδοτηθεί ένα νέο κύμα προσφύγων για να αποσταθεροποιηθούν οι Ευρωπαίοι συμμάχοι της Ουκρανίας.
Καθώς πλησιάζει ο χειμώνας, υπάρχει μεγάλη ανησυχία στην Ουκρανία.
Τον περασμένο μήνα, ο λεγόμενος Συνασπισμός των Προθύμων, μια ομάδα συμμάχων της Ουκρανίας με επικεφαλής τη Γαλλία και το Ηνωμένο Βασίλειο, συμφώνησε να κινητοποιήσει σημαντικούς πόρους για να βοηθήσει το Κίεβο να διατηρήσει την παροχή ηλεκτρικής ενέργειας και κεντρικής θέρμανσης στις μεγάλες αστικές περιοχές. Η προσπάθεια φαίνεται να είχε κάποιο αποτέλεσμα, καθώς η περίοδος θέρμανσης ξεκίνησε μόνο λίγο αργότερα από το συνηθισμένο, στις 28 Οκτωβρίου.
Ωστόσο, αυτό δεν προσφέρει καμία διαβεβαίωση ότι τα ουκρανικά σπίτια θα είναι ζεστά τους επόμενους μήνες. Ο ρωσικός στρατός συνεχίζει να χτυπά τις κρίσιμες υποδομές της χώρας, με στόχο να παραλύσει το δίκτυο ηλεκτρικής ενέργειας και το φυσικό αέριο, ακριβώς τη στιγμή που το κρύο αρχίζει να έρχεται.
Ο «Στρατηγός Χειμώνας», ο πιστός σύμμαχος της Ρωσίας εναντίον του Ναπολέοντα και του Χίτλερ, υπηρετεί και σε αυτόν τον πόλεμο – όχι μόνο εναντίον της Ουκρανίας αλλά και εναντίον της Ευρώπης.
Έχοντας αποτύχει να κερδίσει στο πεδίο της μάχης ή να εξαναγκάσει το Κίεβο μέσω τελεσιγράφων, ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν έχει μετατοπίσει τον πόλεμο στα ενεργειακά και υλικοτεχνικά συστήματα της Ουκρανίας. Με την πρώτη ματιά, μοιάζει με επανάληψη περασμένων χειμώνων, αλλά η στρατηγική έχει εξελιχθεί.
Το 2022 και το 2023, η Ρωσία προσπάθησε να παγώσει τους Ουκρανούς μέχρι να παραδοθούν. Απέτυχε. Το πνεύμα του έθνους άντεξε και τα φώτα επέστρεψαν. Τώρα ο υπολογισμός του Πούτιν είναι διαφορετικός. Αυτή τη φορά, ο στόχος δεν είναι απλώς να τιμωρήσει την Ουκρανία, αλλά και να αποσταθεροποιήσει την Ευρώπη μέσω των ανθρώπινων συνεπειών του κρύου και του σκότους.
Όταν ξεκίνησε η ολοκληρωτική εισβολή της Ρωσίας στα τέλη Φεβρουαρίου 2022, εκατομμύρια Ουκρανοί έφυγαν δυτικά με τρένα, αυτοκίνητα και πεζοί, δημιουργώντας το μεγαλύτερο κύμα προσφύγων από τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο. Σε περίπτωση κατάρρευσης του ενεργειακού συστήματος, αυτό το κύμα θα μπορούσε να επιστρέψει με καταστροφική δύναμη. Αυτό είναι το πιο κυνικό σχέδιο του Κρεμλίνου: να μετατρέψει τον χειμώνα σε όπλο.
Παρά την αλληλεγγύη που επιδεικνύει η Δύση προς την Ουκρανία, ένα ακόμη κύμα προσφύγων θα ήταν εξαιρετικά αποσταθεροποιητικό. Με τους προϋπολογισμούς για βοήθεια να είναι περιορισμένοι, η Ευρώπη θα αντιμετώπιζε όχι μόνο ένα οικονομικό βάρος, αλλά και μια ηθική δοκιμασία. Θα έπρεπε να αποφασίσει μεταξύ του να κλείσει τα σύνορα σε απελπισμένους πολίτες που προσπαθούν να ξεφύγουν από το κρύο και της αντιμετώπισης της αυξανόμενης δημόσιας δυσαρέσκειας στην πατρίδα της.
Σήμερα, περίπου πέντε εκατομμύρια Ουκρανοί πρόσφυγες παραμένουν στην Ευρώπη. Η Γερμανία και η Πολωνία έχουν τους μεγαλύτερους πληθυσμούς με 1,2 εκατομμύρια και 900.000, αντίστοιχα. Και οι δύο έχουν δείξει μεγάλη φιλόξενη στάση απέναντι στους Ουκρανούς πρόσφυγες, αλλά η κόπωση από τον πόλεμο έχει αρχίσει να καθιζάνει και οι απόψεις του κοινού μεταβάλλονται.
Αφότου το Κίεβο χαλάρωσε τους κανόνες εξόδου από τα σύνορα για τους νεαρούς άνδρες στις αρχές του τρέχοντος έτους, σχεδόν 100.000 Ουκρανοί άνδρες πέρασαν στην Πολωνία, πολλοί από τους οποίους συνέχισαν προς τη Γερμανία. Αυτό προκάλεσε δημόσια δυσαρέσκεια. Μια δημοσκόπηση του Οκτωβρίου διαπίστωσε ότι το 62% των Γερμανών τάσσεται υπέρ της επιστροφής των Ουκρανών ανδρών σε στρατιωτική ηλικία και το 66% δεν θέλει οι Ουκρανοί να λαμβάνουν επιδόματα. Η διατήρηση της κοινωνικής υποστήριξης για τους Ουκρανούς πρόσφυγες κόστισε στο Βερολίνο 6 δισεκατομμύρια ευρώ (6,9 δισεκατομμύρια δολάρια) πέρυσι και η νέα συντηρητική γερμανική κυβέρνηση συνεχίζει να μιλάει για αυστηροποίηση των προϋπολογισμών.
Στην Πολωνία, υπήρξε επίσης δημόσια αγανάκτηση για το εισερχόμενο κύμα νεαρών Ουκρανών ανδρών που εγκατέλειψαν τη χώρα. Μια έρευνα που διεξήχθη στα τέλη του περασμένου έτους διαπίστωσε ότι το 25% των Πολωνών έβλεπαν τους Ουκρανούς πρόσφυγες θετικά, το 30% αρνητικά και το 41% ήταν ουδέτεροι. Το πενήντα ένα τοις εκατό πίστευε ότι η κυβερνητική υποστήριξη προς αυτούς είναι πολύ υψηλή. Ένα χρόνο αργότερα, αυτή η αρνητική τάση πιθανότατα συνεχίστηκε.
Σε άλλες χώρες, όπου οι πληθυσμοί των Ουκρανών προσφύγων είναι μικρότεροι, υπάρχουν επίσης αυξανόμενες αρνητικές στάσεις. Στην Τσεχική Δημοκρατία, όπου έχουν εγκατασταθεί περίπου 380.000 Ουκρανοί, το 60% των πολιτών πιστεύει πλέον ότι η χώρα έχει δεχτεί περισσότερους πρόσφυγες από όσους μπορεί να διαχειριστεί.
Τον Ιούνιο, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή παρέτεινε την προσωρινή προστασία για τους Ουκρανούς μέχρι τον Μάρτιο του 2027, αλλά η ανησυχία για ένα ακόμη κύμα προσφύγων είναι αισθητή σε ολόκληρο το μπλοκ. Τα τελευταία δύο χρόνια, οι χώρες της ΕΕ έχουν αυστηροποιήσει τις πολιτικές τους για τους αιτούντες άσυλο στο σύνολό τους. Η Γερμανία έχει επαναφέρει τους συνοριακούς ελέγχους με τις γειτονικές χώρες Σένγκεν, παρατείνοντάς τους έως το 2026. Η Πολωνία έχει σταματήσει να δέχεται αιτήσεις ασύλου στα σύνορά της με τη Λευκορωσία.
Ο Πούτιν και ο σύμμαχός του, πρόεδρος της Λευκορωσίας, Αλεξάντερ Λουκασένκο, γνωρίζουν ότι η στρατηγική της ώθησης απελπισμένων ανθρώπων στα σύνορα της ΕΕ λειτουργεί. Πειραματίστηκαν με αυτό το είδος υβριδικού πολέμου το 2021, όταν η Λευκορωσία διοχέτευσε αιτούντες άσυλο από τη Μέση Ανατολή και την Ασία προς τα πολωνικά σύνορα.
Εκείνη την εποχή, υπήρχαν χιλιάδες άνθρωποι σε αυτά τα σύνορα, με αποτέλεσμα μια ανθρωπιστική κρίση και θανάτους. Αυτόν τον χειμώνα, εάν καταρρεύσει ο ενεργειακός τομέας της Ουκρανίας, εκατοντάδες χιλιάδες θα κατευθυνθούν δυτικά προς την Πολωνία ή νότια προς τη Ρουμανία και την Ουγγαρία. Η κατάσταση θα μπορούσε εύκολα να επιδεινωθεί μέσω της διείσδυσης προβοκάτορων ή της δραστηριότητας μη επανδρωμένων αεροσκαφών κατά μήκος των συνόρων.
Θα ήταν έτοιμη η Ευρώπη;
Τον περασμένο μήνα, ο υπουργός Εξωτερικών της Πολωνίας, Ράντοσλαβ Σικόρσκι, δήλωσε ότι η χώρα του θα βοηθήσει με γεννήτριες και επιπλέον προμήθειες ηλεκτρικής ενέργειας για την Ουκρανία. Πώς όμως μπορούν οι γεννήτριες να διατηρήσουν ζεστούς περισσότερους από 30 εκατομμύρια Ουκρανούς που παρέμειναν στα σπίτια τους κατά τη διάρκεια ενός παγωμένου χειμώνα;
Ο Πούτιν γνωρίζει την απάντηση σε αυτό το ερώτημα. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο ο ρωσικός στρατός συνεχίζει να βομβαρδίζει σταθμούς παραγωγής ενέργειας, αποθήκες φυσικού αερίου και σιδηροδρομικούς κόμβους: όχι μόνο για να καταστρέψει τις υποδομές αλλά και για να ωθήσει τους πολίτες προς τα δυτικά. Ο ίδιος ο πανικός έχει γίνει όπλο.
Αυτόν τον χειμώνα, η Ουκρανία μπορεί κάλλιστα να βρει τα όρια της αλληλεγγύης των «πρόθυμων» συμμάχων της.
PHGH: AL ZAJEERA – 
Σεργκέι Μαϊντούκοφ Ουκρανός συγγραφέας
