Η Ευρώπη πρέπει να προσαρμοστεί διαφορετικά θα μείνει πίσω

Μοιραστείτε το με φίλους

Επιδιώκοντας τολμηρά τη «στρατηγική αλληλεξάρτηση», η ΕΕ θα πρέπει να αγκαλιάσει τη διασύνδεση όπου είναι συνετό, ενώ θα οικοδομεί αυτονομία όπου μπορεί.

Ο Børge Brende είναι πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος του Παγκόσμιου Οικονομικού Φόρουμ. Η Arancha Gonzalez Laya είναι κοσμήτορας της Σχολής Διεθνών Υποθέσεων του Παρισιού (Sciences Po). Ο Mark Leonard είναι διευθυντής του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Εξωτερικών Σχέσεων.

Μέσα σε ένα άστατο γεωπολιτικό και γεωοικονομικό τοπίο, η Ευρώπη βρίσκεται σε ένα σταυροδρόμι.

Η στρατηγική συζήτηση που διεξάγεται αυτή τη στιγμή σε πολλές από τις πρωτεύουσες της ηπείρου επικεντρώνεται σε μεγάλο βαθμό στο αν θα συνεχιστεί ο δρόμος της αλληλεξάρτησης με τους ξένους εταίρους ή στη χάραξη ενός νέου μονοπατιού μεγαλύτερης στρατηγικής αυτονομίας. Αλλά για να είναι πραγματικά ασφαλής σήμερα και να παραμείνει σε καλή θέση για το αύριο, η Ευρώπη πρέπει να επιλέξει μια μέση λύση.

Αγκαλιάζοντας τη διασύνδεση όπου είναι συνετό, ενώ οικοδομούμε αυτονομία όπου μπορεί, αυτή είναι μια προσέγγιση που μπορεί να ονομαστεί «στρατηγική αλληλεξάρτηση».

Σήμερα, το ανισορροπημένο στρατηγικό status quo είναι πιο σημαντικό όσον αφορά την ασφάλεια. Ο πόλεμος στην Ουκρανία ήταν μια κλήση αφύπνισης, αποκαλύπτοντας την υπερβολική εξάρτηση της Ευρώπης στη διατλαντική εταιρική σχέση. Αλλά αυτή η συνειδητοποίηση δεν σημαίνει ότι η ΕΕ πρέπει να δώσει προτεραιότητα στην αυτονομία έναντι των συμμαχιών. Η πυρηνική αποτροπή και οι αμυντικές συνεργασίες των ΗΠΑ, συμπεριλαμβανομένου του ΝΑΤΟ, είναι απαραίτητες και η Ευρώπη δεν μπορεί να θεωρήσει δεδομένη αυτή την αμυντική ρύθμιση.

Γι’ αυτό το μπλοκ πρέπει να γίνει ισχυρότερος πυλώνας εντός του ΝΑΤΟ — τόσο για χάρη του ίδιου όσο και για τους εταίρους του. Οι τακτικές δεσμεύσεις στη διατλαντική συμμαχία πρέπει να συνδυαστούν με ισχυρότερες ευρωπαϊκές στρατηγικές δομές. Και ένας πιθανός τρόπος για να γίνει αυτό θα ήταν η συγκρότηση ενός άτυπου Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Ασφαλείας, το οποίο θα αποτελείται από εκπροσώπους του Συμβουλίου της ΕΕ και της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, για να εξορθολογιστεί ο αμυντικός συντονισμός και να καταστεί δυνατή η ταχεία, αποφασιστική δράση.

Εν τω μεταξύ, στην ενέργεια, η εξάρτηση της Ευρώπης από το ρωσικό αέριο αποκάλυψε τους κινδύνους της εξάρτησης από έναν μόνο πάροχος. Πριν από τον πόλεμο στην Ουκρανία, πάνω από το 40 τοις εκατό των εισαγωγών φυσικού αερίου της Ευρώπης προέρχονταν από τη Ρωσία , γεγονός που δημιούργησε μια κρίσιμη ευπάθεια. Η ΕΕ απάντησε στην κρίση διαφοροποιώντας τις εισαγωγές ενέργειας της, αυξάνοντας σημαντικά τις προμήθειες υγροποιημένου φυσικού αερίου. Όμως, ενώ αυτή είναι μια συνετή προσέγγιση βραχυπρόθεσμα, η μακροπρόθεσμη ανθεκτικότητα απαιτεί από την ήπειρο να γίνει πιο αυτοδύναμη στις πράσινες πηγές.

Αυτό σημαίνει ότι η Ευρώπη θα πρέπει να συνεχίσει τις ενεργειακές εταιρικές σχέσεις με συμμάχους για βραχυπρόθεσμες ανάγκες, αλλά πρέπει επίσης να αντιμετωπίσει την υπερβολική της εξάρτηση από εξωτερικές πηγές για πράσινα στοιχεία. Αντί να ανταγωνίζεται σε ώριμες τεχνολογίες όπως τα ηλιακά πάνελ, όπου η Κίνα ελέγχει πάνω από το 80 τοις εκατό της παγκόσμιας παραγωγής , η ΕΕ θα πρέπει να στοχεύει τομείς όπου μπορεί να αποκτήσει ανταγωνιστικό πλεονέκτημα. Αναδυόμενα πεδία, όπως η τεχνολογία μπαταριών, όπου η καινοτομία εξακολουθεί να επικρατεί, είναι μια πιθανότητα εδώ. Επιπλέον, για να διασφαλιστεί η σταθερότητα στην πράσινη μετάβασή του, ένα αποθεματικό κρίσιμων πρώτων υλών παρόμοιο με το στρατηγικό απόθεμα πετρελαίου των ΗΠΑ θα μπορούσε να λειτουργήσει ως αποθεματικό έναντι των κραδασμών της εφοδιαστικής αλυσίδας.

Όσον αφορά την τεχνολογία, η Ευρώπη χάνει επίσης το προβάδισμά της: το 80 τοις εκατό των προμηθευτών ημιαγωγών βρίσκονται εκτός του μπλοκ, ενώ οι αμερικανικές και κινεζικές εταιρείες κυριαρχούν στην τεχνητή νοημοσύνη, στον κβαντικό υπολογιστή και στα προηγμένα τσιπ. Για να αντιστραφεί αυτό, η ΕΕ πρέπει να αναθεωρήσει το ρυθμιστικό της τοπίο μειώνοντας τη γραφειοκρατία, εξαλείφοντας τα εμπόδια και δημιουργώντας ενιαίες θυρίδες για την απλοποίηση της ψηφιακής συμμόρφωσης για τις επιχειρήσεις.

Επιπλέον, με την εισαγωγή εργαλείων αποφυγής κινδύνου, όπως προγράμματα εγγύησης δανείων που θα διευκολύνουν τις επενδύσεις, το μπλοκ πρέπει να διασφαλίσει τη ροή κεφαλαίων σε κρίσιμες βιομηχανίες. Για να είμαστε σαφείς, δεν πρόκειται για έλλειψη χρημάτων: Η ΕΕ διαθέτει ετήσιο πλεόνασμα 2,5% του ΑΕΠ , το οποίο επενδύει στο εξωτερικό.

Οι συμμαχίες με χώρες σε όλο τον κόσμο θα είναι ουσιαστικές, συμπεριλαμβανομένου του εμπορίου όπου η Ευρώπη πρέπει να επιδιώξει ενεργό πρόγραμμα δράσης. Η ενιαία αγορά της ΕΕ, που αντιπροσωπεύει το 15 τοις εκατό του παγκόσμιου ΑΕΠ και 450 εκατομμύρια καταναλωτές , είναι το οικονομικό ατού της και η Ευρώπη θα πρέπει να το χρησιμοποιήσει για να εξασφαλίσει τους απαραίτητους κρίσιμους πόρους για τις ψηφιακές και πράσινες βιομηχανίες της.

Κρίσιμης σημασίας, η επίτευξη της σωστής στρατηγικής ισορροπίας θα απαιτήσει επίσης ανθρώπινο κεφάλαιο. Το δημογραφικό ρολόι της Ευρώπης χτυπά και μέχρι το 2050, ο πληθυσμός σε ηλικία εργασίας του μπλοκ θα συρρικνωθεί κατά 20 τοις εκατό , με χώρες όπως η Γερμανία να αντιμετωπίζουν ένα χάσμα 7 εκατομμυρίων εργαζομένων μέχρι το 2035 . Γι’ αυτό οι μεταναστευτικές πολιτικές πρέπει να είναι στρατηγικές και καλύτερα προσαρμοσμένες στις ανάγκες της αγοράς εργασίας. Η δημόσια στήριξη εξαρτάται από τον επαναπροσδιορισμό της μετανάστευσης ως ευκαιρίας — μοχλός καινοτομίας, ανανέωσης της αγοράς εργασίας και βιώσιμης ανάπτυξης για τις γηράσκουσες οικονομίες της Ευρώπης.

Η στρατηγική αλληλεξάρτηση είναι κάτι περισσότερο από ένα πλαίσιο πολιτικής, είναι μια νοοτροπία — μια νοοτροπία που πρέπει να υιοθετήσουν οι ηγέτες της Ευρώπης εάν θέλουν να περιηγηθούν στον κόσμο όπως είναι, όχι όπως θέλουν να είναι. Επενδύοντας στην άμυνα, επιταχύνοντας την πράσινη μετάβαση, ενισχύοντας την καινοτομία, εμβαθύνοντας τους παγκόσμιους εμπορικούς δεσμούς και μεταρρυθμίζοντας τις μεταναστευτικές πολιτικές, μπορούν να εξασφαλίσουν τη θέση της Ευρώπης ως παγκόσμιου ηγέτη. Διότι η εναλλακτική είναι ένα κατακερματισμένο, στάσιμο μπλοκ, παραγκωνισμένο σε αντιπαλότητες μεγάλων δυνάμεων.

Η επιλογή είναι ξεκάθαρη: Προσαρμόστε ή μείνετε πίσω. 

PHGH: POLITICO – Από τους Børge Brende , Arancha González και Mark Leonard

Σχετικές δημοσιεύσεις