Είναι κοσμογονικό γεγονός. Η χώρα που για έναν αιώνα παίζει καθοριστικό ρόλο στο πώς ο κόσμος εξελίσσεται, εξέλεξε τον Τραμπ πρόεδρο για δεύτερη φορά.
Από τις πρώτες κιόλας ώρες μετά τις εκλογές, έχει γίνει αισθητός ο ηθικός κίνδυνος. Η εξήγηση της νίκης του Τραμπ μεταφράζεται σε δικαίωσή του.
Η κάλπη εκλαμβάνεται σας κολυμβήθρα απ’ όπου ο ρατσισμός βγαίνει αναβαπτισμένος ως «λαϊκή δυσαρέσκεια» και ο αυταρχισμός ως άξιο μίμησης, ηγετικό υπόδειγμα.
Η άνετη νίκη, είναι άλωση του πολιτισμού που γνωρίσαμε ως εξέλιξη του Διαφωτισμού. Ό,τι θεωρούσαμε ιερό, όποιο όραμα κι αν είχαμε για έναν καλύτερο κόσμο διαψεύστηκε, τσακίστηκε το θεμέλιο της φιλελεύθερης δημοκρατίας. Και δυστυχώς, το αποτρόπαιο συνηθίζεται, η ασυναρτησία εξορθολογίζεται, το δηλητήριο δεν πικραίνει πιά.
Φοβάμαι την επίδραση τόσο στον τρόπο σκέψης των ανθρώπων όσο και στο πολιτισμικό επίπεδο.
Με τρομάζει το τι μπορεί να φέρει το καθεστώς του Τραμπ, όταν για εμάς θα αποφασίζει ο Έλον Μασκ, πώς φθάσαμε στο σημείο τέτοιοι άνθρωποι να ηγούνται;
Αναρωτιέμαι, πώς θα αντιμετωπιστούν τα χειρότερα ένστικτα, πώς και πού θα ισορροπήσουν οι ανισότητες, η ακραία ρητορική και η βία.
Με την παρουσία του Τραμπ ως ηγέτη, θα αυξηθούν οι φωνές που θέλουν την Ευρώπη «μικρότερη». Οι φωνές αυτές με άλλον αέρα θα υπονομεύσουν τις θαρραλέες πολιτικές που απαιτούνται για περισσότερη ενιαία Ευρώπη. Θα υπονομεύσουν τις πολιτικές που αποτελούν προϋπόθεση επιβίωσης της Ευρώπης ως οντότητας σε έναν κόσμο ο οποίος γίνεται ολοένα και πιο σκληρός και επικίνδυνος.
Η αλήθεια είναι ότι ο τραμπισμός προηγείται του Τραμπ και θα υπάρχει και μετά από αυτόν. Θα υπάρχει ως ιδεολογία, ως συστατικό της πολιτικής πραγματικότητας.
Αυτό που δεν έχει συζητηθεί είναι η αβεβαιότητα γύρω από την φυσική του κατάσταση. Υπάρχουν στοιχεία που υποδηλώνουν ότι η γνωστική του υγεία έχει μειωθεί αρκετά και μπορεί να επιδεινωθεί αρκετά γρήγορα.
Στο ερώτημα τι πρέπει να γίνει, η απάντηση δίνεται από τις πρόσφατες αναλυτικές εκθέσεις των Letta και Draghi. Είναι άραγε οι ευρωπαϊκές ηγεσίες σε θέση να κατανοήσουν το μέγεθος των μελλοντικών προκλήσεων και να λάβουν τις απαραίτητες κοινές αποφάσεις;
Αυτό είναι το κρίσιμο ερώτημα που θα μας απασχολήσει τους επόμενους μήνες.
Υ.Γ.:
Η Ευρώπη καθώς χάνει την «αμερικανική ομπρέλα», θα συγκρουστεί με την πραγματικότητα. Το μέλλον είναι στα δικά μας χέρια.
Μιχάλης Βασ. Σούμπλης
